top of page

Mga Tulutuntunin

a. Sa pagsulat ng pagbaybay:
 
  • ang huling patinig na ( e ) sa mga sulating-ugat ay hindi na papalitan ng (i) kapag inuulit 

    halimbawa:
    Berde >> Berdeng-berde                                    Libre >> Libreng-Libre
     
  • gayundin ang salitang (o) kapag nasa hulihan ng salita, hindi ito pinapalitan ng (u)

    halimbawa: 
    Sino >> Sino-sino                                                 Dulo >> Dulong-dulo
b. May mga matatagal na salita na ginagamit na natin at tinatanggap ang mga salitang ipinanumbas dito​
 
  • halimbawa: 
    Nars >> Nurse                                                      Keyk >> Cake
c. Sa pagbaybay ng mga salitang hiram sa Espanyol 
 
  • na may (e), panatilihin ang (e) at baybayin ayon sa baybay-Filipino

    halimbawa: 
    Estudiante = Estudyante                                     Estructura = Estraktura
     
  • gayundin ang mga salitang may (o)

    halimbawa: 
    Diccionario = Diksyonaryo                                  Politica = Politika
d. Sa paguulit ng salitang may klaster, inuulit ang unang katinig patinig
 
  • halimbawa: 
    Planuhin = Planuhin = PAplanuhin/MagPAplano
    Traysikel = Traysikel = MagTAtraysikel
     
  • Sa mga salitang hiram na karaniwa'y sa Ingles, ang inuulit ay ang tunog ng unang katinig patinig ng orihinal na baybay 

    halimbawa: 
    Brown = Brown = NagBAbrown                          Dribble = Dribble = MagDIdribble
e. Hindi dapat lagyan ng "mga" sa unahan ng mga salitang hiram na nasa anyong maramihan na. Ito ay dahil magiging 'redundant' na ang pahayag
 
  • halimbawa: 
    Hindi wasto ang mga sumusunod - 
    - 'Mga rules' 
    - "Mga pictures' 
  • gayundin ang mga salitang nasa anyong maramihan na

    halimbawa: 
    - Kababaihan, hindi wastong sabihin "ang mga kababaihan"
f. Nilalagyan ng (i) sa unahan ang mga salitang hiram na nagsisimula sa (s) kapag binaybay na sa Filipino
 
  • halimbawa:
    Sport >> isport                                                     Scout >> iskwat                               
g. Kapag binababaybay sa Filipino ang salitang hiram na may magkasunod na magkaparehong katinig, tinatanggal ang isa sa magkaparehong katinig. 
 
  • halimbawa:
    Immortal >> imortal                                            Bulletin >> Buletin                        
h. Samantala sa mga salitang Espanyol na may kombinasyong mahina at malakas na patinig i + (a, e , o) at u + (a, e , i, o)
 
  • Ang 'i' ay pinapalitan ng 'y'

    halimbawa:
    Barberia >> Barberya                                         Deciembre >> Disyembre
     
  • Ang 'u' naman ay napapalitan ng 'w'
    halimbawa: 
    Visual >> Biswal                                                 Casual >> Kaswal
g. Ang tamang paggamit ng gitling (-)
 
  • Sa pag-uulit ng salitang ugat o mahigit na isang pantig ng salitang ugat.

    Halimbawa:
     Araw-araw                dala-dalawa              isa-isa             sari-sarili
     
  • Kung ang unlapi ay nagtatapos sa katinig at ang salitang nilalapian ay nagsisimula sa patinig na kapag hindi ginigitlingan ay nagkakaroon ng ibang kahulugan.

    Halimbawa:
     Mag-alis                     nag-isa                       nag-ulat         pang-ako
     
  • Kapag may katagang nawawala sa pagitan ng dalawang salitang pinagsama.

    Halimabawa:
    Pamatay ng insekto             -           pamatay-insekto
    Kahoy sa gubat                    -           kahoy-gubat
     
  •  Kapag may unlapi ang tanging ngalan ng tao, lugar, brand o tatak ng isang bagay o kagamitan, sagisag o simbulo. Ang tanging ngalan ay walang pagbabago sa ispeling.

    Halimbawa: 
       Maka-Diyos              mag-Ajax                   maka-Rizal

     Sa pag-uulit ng unang pantig ng tanging ngalang may unlapi, ang gitling ay nalilipat sapagitan ng inulit na unang pantig ng tanging ngalan at ng buong tanging ngalan.

    Halimbawa:
     Mag-Johnson             magjo-Johnson
     Mag-Corona              magko-Corona
     
  •  Kapag ang panlaping ika- ay iniunlapi sa numero o tambilang.

    Halimbawa:
     ika-20 pahina                        ika-9 na buwan
     
  •  Kapag isinulat nang patitik ang mga yunit ng fraksyon.

    Halimbawa:
     Isang-kapat (1/4)     lima’t dalawang-kalima (5 2/5)
     
  •  Kapag pinagkakabit o pinagsasama ang apelyido ng babae at ng kanyang asawa.

    Halimbawa: 
     Gloria Santos-Reyes                        Perlita Orosa-Banzon
     
  •  Kapag hinati ang isang salita sa dulo ng isang linya 

    Halimbawa:
    Ginagamit ito sa pagsasanay ng wastong pag-
    bigkas     ng mga salita.
     
bottom of page